Marrëveshja nukleare me Iranin e tre viteve më parë nuk ishte e përsosur, por vendimi i Presidentit Trump për ta shfuqizuar atë pa marrë parasysh kundërshtimet e aleatëve tanë evropianë dhe pa një strategji të qartë për ta zëvendësuar atë, është e pamatur dhe ka shumë të ngjarë të jetë vetë-mposhtësh.
Zoti Trump ka hapur një çarje me Britaninë, Gjermaninë dhe Francën, të cilët ishin partnerë së bashku me Rusinë dhe Kinën, dhe ai i ka dhënë regjimit islamik të Iranit disa mundësi të pavenda.
Në një fjalim bombastik, zoti Trump deklaroi se “ne nuk mund ta ndalojmë një bombë bërthamore iraniane nën strukturën e kalbëzuar dhe të dobët të marrëveshjes aktuale”.
Ajo që nuk ka pranuar është se inspektorët ndërkombëtarë si dhe anëtarët e lartë të administratës së tij kanë konfirmuar se Irani është pajtuar me marrëveshjen, e cila ka reduktuar shumë sasinë e saj të uraniumit të pasuruar dhe e ka bërë jashtëzakonisht të vështirë për regjimin të zhvillojë armë bërthamore në dekadën e ardhshme.
Presidenti shprehu perspektivën e “një marrëveshjeje të re dhe të qëndrueshme”, e cila do të mbulonte jo vetëm armët nukleare, por edhe zhvillimin e raketave dhe ndërhyrjeve të Iranit në luftërat e Lindjes së Mesme. Por ai nuk ofroi asnjë plan rrugor për arritjen e këtij qëllimi ambicioz.
Pasoja e parë e vendimit të z. Trump mund të jetë konflikti me evropianët. Regjimi i sanksioneve që z. Trump rivendosi kërkon të detyrojë vendet e tjera të reduktojnë blerjet e naftës dhe bizneset e tjera me Iranin dhe kërcënon me sanksione nëse nuk e bëjnë këtë.
Qeveritë evropiane, të cilat kanë thënë se nuk do të heqin dorë nga marrëveshja bërthamore, mund të luftojnë çdo përpjekje të SHBA-së për të zbatuar kufizimet, duke përfshirë me sanksionet e tyre.
Irani dhe qeveritë evropiane mund të bien dakord për të vazhduar paktin në kundërshtim të Uashingtonit.
Por aparati ushtarak dhe i sigurisë së Iranit, i cili gjithmonë ka kundërshtuar marrëveshjen, do të shtyjë të rifillojë pasurimin e uraniumit, të kufizojë inspektimet ose ndoshta edhe garën për një bombë.
Si do ta ndalte zoti Trump një zhvillim të tillë, pa luftë?
Një nga arsyet pse marrëveshja bërthamore u arritt ishte një përfundim nga administratat e të dy George W. Bush dhe Barack Obama se veprimi ushtarak ishte një mjet i rrezikshëm dhe i pasigurt për të parandaluar një bombë iraniane.
Trump u shty për të dalë nga marrëveshja nga kryeministri izraelit Benjamin Netanjahu dhe sunduesi saudit, Mohammed bin Salman, vendet e të cilëve tashmë janë të angazhuar në luftërat e nivelit të ulët me Iranin.
Por shefi i shtabit të ushtrisë së Izraelit ka thënë se marrëveshja bërthamore është “duke punuar dhe duke vënë në ndalesë realizimin e vizionit bërthamor iranian në 10 deri në 15 vjet”.
Vendimi i z. Trump mund të eliminojë këtë periudhë duke mos bërë asgjë për të ndaluar Iranin në vazhdimin e agresionit në Siri, Jemen dhe gjetkë.
Sauditët dhe izraelitët mund të shpresojnë që vendimi i z. Trump do t’i tërheqë Shtetet e Bashkuara në Lindjen e Mesme nëpërmjet një konfrontimi me armikun e tyre.
Presidenti shpesh ka thënë se nuk ka dëshirë për luftëra të mëtejshme në Lindjen e Mesme; vendimi i tij ka bërë një të tillë më shumë të ngjarë./The Washington Post – Lexo.al/
Leave a Reply