Nga Samuel Ramani/
Më 6 prill 2018, Ministri i Mbrojtjes i Pakistanit, Khurram Dastgir Khan, i tha medias shtetërore ruse Sputnik se ushtria pakistaneze kishte planifikuar të blinte avionë luftarakë Su-35 dhe tanke T-90 nga Rusia. Njoftimi i Khan ndryshonte dukshëm nga mohimet e mëparshme të Pakistanit për interesin e tyre mbi Su-35 dhe theksonte përmirësimin e vazhdueshëm në marrëdhëniet Rusi-Pakistan.
Edhe pse afrimi i Rusisë dhe Pakistanit pritej të shpërbëhej për shkak të marrëdhënieve të ngushta të Moskës me Indinë dhe mosbesimit historik, partneriteti i sigurisë Moskë-Islamabad është bërë një element i spikatur i mjedisit gjeopolitik të Azisë Jugore. Gama e gjerë e interesave të përbashkëta strategjike të përbashkëta nga Rusia dhe Pakistani gjithashtu sugjerojnë se afrimi ka të ngjarë të mbijetojë për një të ardhme të parashikueshme.
Qëndrueshmëria e afrimit Rusi-Pakistan mund të shpjegohet nga dëshira e përbashkët e të dy vendeve për të reduktuar ndikimin e SHBA-së në Azinë Jugore, strategjitë e përbashkëta për të zgjidhur luftën në Afganistan dhe respektimin e parimeve të ngjashme normative. Ndërsa Rusia është angazhuar në bashkëpunimin e drejtpërdrejtë ushtarak me Pakistanin dhe mbrojti sjelljen e Pakistanit në organizatat multilaterale, shtrirja e afrimit Moskë-Islamabad paraqet shumë sfida për politikëbërësit e SHBA.
Duke parë të kaluarën e afërt, normalizimi i marrëdhënieve me Pakistanin filloi seriozisht me udhëtimin historik të ish-kryeministrit Mikhail Fradkov në Islamabad në vitin 2007. Partneriteti u forcua ndjeshëm pasi marrëdhëniet e të dy vendeve me Shtetet e Bashkuara u përkeqësuan ndjeshëm në vitin 2011. Animi anti-amerikan shkaktoi që politikëbërësit rusë dhe pakistanezë të shohin Shtetet e Bashkuara si forcën kryesore për paqëndrueshmërinë në Azinë Jugore dhe për të përshpejtuar përpjekjet dypalëshe për të përmbajtur ndikimin e SHBA në rajonin gjithnjë e më të paqëndrueshëm.
Kjo strategji anti-SHBA e kontrollit ka rezultuar në forcimin e bashkëpunimit ushtarak të Rusisë dhe Pakistanit. Në shtator 2016, Rusia dhe Pakistani mbajtën stërvitjen e parë të përbashkët ushtarake. Kjo stërvitje kundër terrorizmit u pa në Islamabad si një hap i madh drejt diversifikimit të gamës së partnerëve të sigurisë të Pakistanit dhe reduktimit të varësisë së saj nga Shtetet e Bashkuara. Sot, përfshirja ushtarake e përshkallëzuar e administratës Trump në Afganistan, shtrirja drejt Indisë dhe kritikat mbi lidhjet e Pakistanit me grupet ekstremiste islamike, kanë rritur vendosmërinë e të dy vendeve për të kontrolluar ndikimin e SHBA-së në Azinë Jugore.
Në fakt, dhënia fund e ndërhyrjes ushtarake të Shteteve të Bashkuara në Afganistan ka qenë fokusi kryesor i Rusisë dhe strategjisë së kontrollit tl Pakistanit që kur Presidenti Trump autorizoi zgjerimin e misionit të SHBA në gusht 2017. Gjatë vizitës së tij më 20 shkurt 2018 në Moskë, Ministri i Jashtëm pakistanez Khawaja Asif përsëriti kritikat e ashpra të Rusisë për luftën e Shteteve të Bashkuara në Afganistan, duke përshkruar fushatën ushtarake të NATO-s në vend si një “dështim monumental”.
Pakistani ka mirëpritur gjithashtu bisedimet e paqes të ndërmjetësuar nga Moska për Afganistanin që përjashtojnë Shtetet e Bashkuara. Kjo sugjeron se Moska dhe Islamabadi po kërkojnë të sfidojnë mjetet afatgjata të Uashingtonit mbi të ardhmen politike të Afganistanit duke u angazhuar ekskluzivisht me aktorët e tjerë jo-perëndimorë për një zgjidhje paqësore.
Pasi që Rusia dhe Pakistani kanë mbrojtur qasje të ngjashme për zgjidhjen e luftës në Afganistan, solidariteti antiamerikan mund të përkthehet në një bashkëpunim të qëndrueshëm diplomatik dhe ushtarak ndërmjet Moskës dhe Islamabadit në Afganistan. Kontrasti në qasje është shumë i dukshëm. Për shembull, kundërshtimi i Presidentit Trump për një rivendosje të shpejtë të dialogut me talebanët është kompensuar nga politikëbërësit rusë dhe pakistanezë, të cilët besojnë se kriza e sigurisë në Afganistan mund të zgjidhet vetëm duke arritur një zgjidhje gjithëpërfshirëse politike që përfshin talebanët.
Besimi i përbashkët i Rusisë dhe Pakistani se ISIS-Khorasan (ISIS-K) është kërcënimi kryesor për sigurinë e Afganistanit është gjithashtu një kërcënim i përbashkët për strategjitë midis dy vendeve. Edhe pse politikanët e SHBA pretendojnë se ISIS-K është një kërcënim në rënie, Moska dhe Islamabadi kanë deklaruar në mënyrë të përsëritur se rrjeti terrorist po fiton rekrutë të rinj për shkak të zhvendosjes së luftëtarëve të ISIS nga Iraku dhe Siria. Ky perceptim i një kërcënimi në rritje të ISIS gjithashtu ka shkaktuar që Moska dhe Islamabadi të ofrojnë Talibanëve armë për të luftuar ISIS-K në Afganistanin verior.
Përveç kësaj, si Rusia ashtu dhe Pakistani janë angazhuar me parimin se operacionet kundër terrorizmit nuk duhet të shkelin sovranitetin e shteteve-kombeve. Pakistani kritikoi ashpër SHBA-të për shkeljen e kësaj norme pasi një përleshje në kufi me nëntor 2011 vrau 24 ushtarë pakistanezë. Mbështetja e Ministrit të Jashtëm rus Sergei Lavrov për sovranitetin e Pakistanit gjatë këtij ngërçi kritik në marrëdhëniet e SHBA-Pakistan më tej përshpejtuan përmirësimin e marrëdhënieve midis Moskës dhe Islamabadit.
Kjo sinergji normative shtrihet përtej kontekstit rajonal të Azisë Jugore, pasi Pakistani ka pasqyruar mbështetjen e Rusisë për qeveritë e Lindjes së Mesme përballë trazirave popullore apo sanksioneve ekonomike të imponuara nga jashtë. Përkundër aleancës së saj të ngushtë me Arabinë Saudite, Pakistani mbështeti fuqimisht intervenimin ushtarak të Rusisë në emër të presidentit sirian Bashar al-Assad dhe u rreshtua me forcën e butë të Moskës ndaj Katarit pas fillimit të bllokadës së udhëhequr nga Sauditët në qershor të vitit 2017. Kjo sugjeron që Bashkëpunimi Rusi-Pakistani në Afganistan mund të veprojë si një prototip për bashkëpunimin midis dy ish-kundërshtarëve të Luftës së Ftohtë në krizat e tjera ndërkombëtare.
Ndërsa afrimi i Rusisë me Pakistanin ka baza strategjike si edhe normative, politikëbërësit e SHBA duhet të zhvillojnë një strategji koherente për të përmbajtur qëllimin e këtij partneriteti anti-amerikan të sigurisë. Edhe pse këshilltari i ri i Sigurisë Kombëtare të Shteteve të Bashkuara John Bolton ka kritikuar ashpër lidhjet e Pakistanit me grupet ekstremiste islamike, zyrtarët e SHBA nuk duhet të anashkalojnë statusin e Pakistanit si një aleat jo anëtar i NATO-s ose të etiketojnë Pakistanin si një sponsor shtetëror të terrorizmit, pasi këto politika ndoshta do të shtyjnë Pakistanin më thellë drejt orbitës gjeopolitike të Rusisë.
Shtetet e Bashkuara gjithashtu duhet të rrisin presionin mbi Presidentin e Afganistanit Ashraf Ghani për të ndjekur angazhimin e tij të deklaruar për të negociuar me talebanët pa parakushte. Përparimi drejt një zgjidhjeje paqësore në Afganistan do të shtyjë Uashingtonin më pranë pozicioneve ruse dhe pakistaneze dhe potencialisht do të vendosë bazat për bashkëpunimin e frytshëm tre-palësh midis Uashingtonit-Moskës-Islamabadit për stabilizimin e Afganistanit.
Përveç një hakmarrjeje të paparashikuar kundër afrimit midis Rusisë e Pakistanit nga India, partneriteti i sigurisë Moskë-Islamabad ka të ngjarë të vazhdojë të forcohet në të ardhmen e parashikueshme. Mbetet për t’u parë nëse Uashingtoni do të moderojë retorikën e saj luftarake ndaj Pakistanit për të zbutur rreziqet që lidhen me afrimin e Rusisë dhe Pakistanit ose do të lehtësojë konsolidimin e afrimit duke nënvlerësuar forcën e partneritetit dhe duke ndjekur një strategji shtrënguese të dyfishtë kundër Moskës dhe Islamabadit./The Diplomat – Lexo.al/e.e
Leave a Reply