Lindja dhe Perëndimi në konceptin tonë paraqesin dy gjëra të ndryshme, pavarësisht koshiences së plotë se në këtë rast jemi viktimave të steriotipeve dhe mendësive kolektive. Megjithatë, historia, edhe ajo e vonë, ka dëshmuar teorinë e Matisit teksa i shpjegonte një miku mënyrat e vizatimit të një peme; me anë të imitimit siç mësohet në shkollat evropiane dhe me anë të ndjenjës siç sugjeron orienti.
Lindja gjithmonë ka ushtruar një ndikim të fuqishëm për kontinentin evropian, duke i dhënë një plotësi të pakufizuar dhe një imagjinatë artistit perëndimor. Në vetvete është një trillim i Perëndimit dhe si i tillë orienti për shumë zbulues të hershëm, tregtar apo dhe artist ishte “parajsa mbi tokë” e veshur me mister ekzotik. Jo rastësisht, artistët të shekullit të njëzetë, si Auguste Renoir e Henri Matisse filluan të krijojnë portrete të femrës së veshur me kostum oriental.
Ajo shfaqej në faza të ndryshme të zhveshjes, e ulur ose e mbështetur me elegancë në një poltron luksoz dhe ekzotik, rrethuar me suvenire dekorativë të mbushur me detaje, ngjyra të ndritshme e kontraste, duke përçuar një atmosferë të ngrohtë tepër joshëse dhe unike. Simbolet vizuale dhe fantazinë e ikonografisë kineze e japoneze, shumë prej artistëve të shek. 19-të e kanë quajtur Bukuri e egër, të padepërtueshme, ose Bukuri e paprekshme. Shoqëria evropiane e asaj kohe e për më tepër elita dhe kritikët e artit filluan ta shihnin veshjen orientale si një formë të mirëfilltë arti.
E panjohur dhe shumë delikate, ajo provokonte polemika dhe paralelisht ndjellte romancë, një eksplorim që të lë pa frymë. Për herë të parë, disenjatorët e modës, të suprizuar nga imagjinata dhe autenticiteti që i karakterizonte, u njohën më gjerë më kulturën kineze dhe në përgjithësi atë lindore, duke e shndërruar veshjen në një vepër origjinale të tyren. Ishte një pikë kthese në mënyrën se si kritikët e artit filluan të shihnin modën apo sesi stilistët interpretuan simbolet vizuale orientale për të krijuar një version fantazi. Fustani perëndimor u pasurua me pëlhura, motive vizuale e silueta, duke u bërë më i preferuar dhe më joshës për femrën e perëndimit.
Shekulli i nëntëmbëdhjetë solli një model të ri për veshjen perëndimore. Mëndafshi nga Kina, shalle dhe pizhame nga India, kimonotë nga Japonia, djellaba-s nga Afrika e Veriut, pa përjashtuar motive arkitekturore lindore, mobilje, arte dekorative, frymëzuan në mënyrë të veçantë një elitë evropiane, e cila ndërtoi një estetikë të bukurisë për të plotësuar shijet dhe dëshirat e tyre të uritura në shekullin më të rëndësishëm përsa i takon artit dhe kulturës.
Edhe sot, stilistët e perëndimit, vazhdojnë t’i referohen skenave më të njohura të orientalizmit- në njohjen e thellë të kulturës së tyre duke e transformuar veshjen si mjet komunikimi midis lindjes dhe perëndimit, frymëzuar nga ngjyrat acide, fantazi dhe detaje pafund, por mbi të gjitha si një formë e mirëfilltë e artit. Vet arti evropian mësoi thelbin e jetës –Të kapësh jo vetëm pamjen e jashtme të një subjekti, por edhe thelbin e saj të brendshëm – energjinë, forcën e jetës, shpirtin e tij.
Leave a Reply