Jansen Tham/
Më 20 maj, China Morning Post (SCMP) hartoi një raport që theksonte shkallën e paprecedent të punimeve minerale nga Pekini të anës së saj të kufirit të diskutueshëm me Indinë në Tibetin e Jugut, i njohur në Indi si Arunachal Pradesh. Mineralet e çmuara, duke përfshirë arin dhe argjendin, vlerësohen rreth 58 miliardë dollarë nga gjeologët kinezë dhe janë kryesisht të vendosura në qarkun Lhunze – një kështjellë ushtarake kineze e mbartur gjatë luftës kufitare Sino-Indiane të 1962-t.
Ditën tjetër, kur u pyetën për artikullin e SCMP në një konferencë për mediat, zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme kineze Lu Kang pohoi se “është plotësisht brenda sovranitetit të Kinës” për të kryer aktivitete të tilla gjeologjike, duke deklaruar se “pozita e Kinës në kufirin Indi-Kinë është konsistente dhe e prerë qartë. Kina nuk e ka njohur kurrë të ashtuquajturën Arunachal Pradesh”.
Lu shtoi se të dy vendet po negociojnë për të arritur një zgjidhje të drejtë dhe të justifikuar ndaj mosmarrëveshjes kufitare. Ndërkohë, Pekini shpresonte që Nju Delhi të “ndiqte linjën e kontrollit aktual dhe të ndalonte çdo tentativë dhe të punonte me Kinën për të ruajtur së bashku paqen dhe stabilitetin në zonat kufitare”, duke nënkuptuar një rol të mundshëm indian në sjelljen e çështjes së minierave në fokus.
Nuk është për t’u habitur që Kina ka marrë iniciativën në kryerjen e aktiviteteve minerare në Tibetin e Jugut gjatë disa viteve të fundit. Më shqetësuese është se Pekini ka vazhduar – dhe në të vërtetë, ka dyfishuar punimet minerale në kufirin e diskutueshëm indo-indian mes një periudhe ndjeshmërie të rritur diplomatike midis dy fuqive në rritje.
Në fund të prillit, Kryeministri indian Narendra Modi dhe presidenti kinez Xi Jinping mbajtën një takim të lartë publik dhe joformal të Wuhan që synonte të zbuste dallimet strategjike midis dy vendeve – duke përfshirë konfrontimet ushtarake në kufi pas ngecjes rreth mosmarrëveshjes së Doklamit në fund të gushtit 2017 .
Ekonomia, Sovraniteti dhe Bilanci Rajonal i Fuqisë
Tre konsiderata shpjegojnë pozicionin e dukshëm të Pekinit për aktivitetet e vazhdueshme të minierave në Lhunze – të dëshmuara nga deklaratat reaksionare nga Ministria e Jashtme e saj.
Së pari, vlera e parashikuar e mineraleve në Lhunze e bën atë fitimprurës për kompanitë – shpesh në pronësi të shtetit – për të ndërtuar infrastrukturën e nevojshme minerare.
Përtej vlerave të dukshme monetare që mund të sjellin, investimet në infrastrukturë si rrugët, linjat e energjisë, rrjetet e komunikimit dhe madje edhe një aeroport në të ardhmen me shërbime për udhëtarët përmirësojnë cilësinë e jetës së banorëve lokalë. Sipas SCMP, minierat dhe aktivitetet e saj ndihmëse kishin shtyrë rritjen vjetore të produktit të brendshëm bruto (PBB) në zonë deri në 20 për qind, duke rritur të ardhurat mesatare të banorëve me pothuajse trefishin e viteve të para-minierave.
Nga perspektiva e Pekinit, ky arsyetim ekonomik lidhet me sigurinë e saj të brendshme. Me pabarazi të mëdha të pasurisë brenda Kinës midis provincave bregdetare të pasura dhe provincave perëndimore, ekziston një presion i madh mbi shtetin për të lehtësuar më tej varfërinë dhe për të avancuar kushtet e jetesës së banorëve. Sipas një raporti të vitit 2016, Shanghai – një provincë bregdetare – është pesë herë më e pasur se provinca më e varfër në brendësi të Gansu. Tibeti nuk është shumë më mirë – në vitin 2015, transferimet fiskale nga Pekini arrinin në 112 për qind të PBB-së, me provincën që i duhej kjo dorë për të mos falimentuar.
Sidoqoftë, ekziston një kufi për shtrirjen e ndihmës të financuar nga fondet qendrore. Pakënaqësia që pjesa tjetër e Kinës po përparon ndërsa krahinat e brendshme po lihen pas mund të çojë në paqëndrueshmërinë e brendshme sociale që do të kërcënonte mbajtjen e pushtetit të Partisë Komuniste Kineze, veçanërisht në provinca të tilla si Xinjiang dhe Tibet ku tensionet etnike janë në lojë. Prandaj, argumentet ekonomike sugjerojnë se minierat e gjera në Tibetin e Jugut ka të ngjarë të vazhdojnë si një mjet për të zhvilluar krahinën, pavarësisht se aktivitetet e tilla janë nxitëse për marrëdhëniet tradicionalisht të brishta Sino-Indiane.
Së dyti, vazhdimi i punimeve minerale në Lhunze mund t’i atribuohet dëshirës së Pekinit për të konsoliduar sovranitetin mbi rajonet kufitare të kontestuara dhe kështu të mbrojë sigurinë e saj kombëtare kundrejt Indisë.
Kjo ka të ngjarë të jetë arsyeja qendrore pse Kina vazhdoi me punimet në shkallë të gjerë në radhë të parë, pasi u përpoq të siguronte sovranitetin e saj mbi zonat që ai konsideron si territor me të drejtë kinez. Ndërkohë që Kina vazhdon të zhvillojë qarqet që ajo kontrollon në afërsi të atyre të administruar nga India, Arunachal Pradesh, pretendimet e Pekinit për zonën rriten.
Kjo do të forcojë dorën e Pekinit në negociatat për përcaktimin e ardhshëm të kufirit me Nju Delhi, pasi zonat që ajo ka zhvilluar tashmë nuk do të ofrohen në ndonjë marrëveshje për shkëmbimin e territorit që Nju Delhi mund të propozojë për përfshirjen e rajoneve të kontestuara të Arunachal Pradesh dhe atyre kineze të Aksai Chin në Xinjiang.
Kështu, Kina ka shumë të ngjarë të mbajë sovranitetin mbi territoret në Tibetin e Jugut që tashmë mban, e cila do të vazhdojë të luajë një rol strategjik mbrojtës të sigurisë, falë barrierave natyrore të Himalajas, përballë pranisë ushtarake në rritje indiane në Arunachal Pradesh.
Konsiderata e tretë pas aktiviteteve të vazhdueshme të minierave të Pekinit është nevoja për një bilanc rajonal të pushtetit në nënkontinentin indian.
Që kur administrata e Trump ka hyrë në detyrë, deklaratat dhe veprimet kryesore të politikës kanë sinjalizuar gatishmërinë e Uashingtonit për të nxitur marrëdhëniet më të afërta SHBA-Indi. Ndër të tjera, kjo përfshinte ringjalljen e grupimit të katërkëndëshit të shteteve me prirje të njëllojta dhe demokratike që përfshin Indinë; shpalljen e një takimi dy-dy-ditor të përurimit midis sekretarëve të huaj dhe të mbrojtjes amerikanë dhe indianë; dhe fjalimin e ish-Sekretarit të Shtetit Rex Tillerson në Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare duke theksuar nevojën që Shtetet e Bashkuara të “thellojnë në mënyrë dramatike mënyra” për partneritet, me Uashingtonin që është i gatshëm të jetë “partner i besueshëm në skenën botërore” të Nju Delhi.
Në thelb, administrata e ka bazuar strategjinë e saj të Azisë në nevojën për bashkëpunim më të ngushtë me Indinë, duke përfshirë përqafimin e termit “Indo-Pacific” në vend të “Asia-Pacific” që është më i përdorur. Përfshirja e Oqeanit Indian – me termin Indian – në sloganin e strategjisë së saj sinjalizon rëndësinë për Shtetet e Bashkuara afrimi midis SHBA-Indisë.
Pekini duhet t’i ketë shikuar këto zhvillime me shqetësim të konsiderueshëm. Një prirje e dukshme indiane drejt Shteteve të Bashkuara përforcon pozicionin gjeopolitik të Nju Delhi dhe minon interesat e Pekinit në Azinë Jugore. Përpjekjet e Pekinit për të ndryshuar status quo në Azinë Jugore mund të përballen me opozitë të pjerrët nëse India fiton mbështetje të hapur të SHBA për të kundërshtuar përhapjen ushtarake ose diplomatike kineze.
Aktivitetet e vazhdueshme të minierave në Lhunze – duke qenë plotësisht të vetëdijshëm për mospëlqimin e fortë të Indisë ndaj çdo cënimi të sovranitetit të saj – mund të synojnë të sinjalizojnë kundërshtimin e Pekinit kundër shtrirjes së Nju Delhi me Uashingtonin nën konstruksionin Indo-Paqësor. Në skemën e përgjithshme të zhvillimeve, kjo mund të shihet si pjesë e përpjekjeve të Kinës për të ruajtur dinamikën gjeopolitike dhe balancën e pushtetit në rajon.
Arunachal Pradesh – Një ekuivalent i Detit të Kinës Jugore?
Ndërsa Modi dhe Xi kanë premtuar të forcojnë komunikimet midis ushtarakëve të tyre për të ruajtur “paqen dhe qetësinë në rajonin kufitar”, është e qartë se vazhdimi i përpjekjeve gjeopolitike duke përdorur fronte civile, si minierat, ka vazhduar. Shqetësimi është nëse Pekini do të përsëris strategjinë e “salami-slicing” të ekzekutuar në pretendimet e saj mbi Detin e Kinës Jugore, në Tibetin e Jugut / Arunachal Pradesh.
Ndërsa kjo mbetet një mundësi e veçantë, realiteti është se mosmarrëveshja e Detit të Kinës Jugore është krejtësisht ndryshe nga rreshti kufitar Sino-Indian. India, duke qenë një fuqi globale në rritje, është e aftë të luftojë kundër Pekinit në aspektin gjeopolitik, diplomatik dhe ushtarak në një mënyrë që shtetet e Azisë Juglindore duhet të marrin parasysh fuqinë në rritje kombëtare të Nju Delhi dhe rritjes së peshës në arenën ndërkombëtare.
Niveli i forcës detare i Kinës tejkalon ato të katër shteteve të Azisë Juglindore që pretendojnë Detin e Kinës Jugore. Por forcat tokësore kineze dhe indiane kanë aftësi të krahasueshme në rajonet kufitare. Bashkë me terrenin e vështirë të këtyre territoreve, Pekini do të detyrohet të mendojë dy herë përpara se të shkelë në Arunachal Pradesh në mënyrën që mori Scarborough Shoal nga Filipinet.
Prandaj, mundësia e një marrjeje graduale nga Kina të pjesëve të Arunachal Pradesh – duke mos provokuar një reagim të fortë nga Nju Delhi, siç shihet në konfliktin mbi Doklam – është shumë i ulët. Në fund të fundit, traumat e luftës kufitare Sino-Indiane e vitit 1962 vazhdojnë të mbeten në mendjet e liderëve politikë dhe ushtarakë indianë, të cilët nuk do të lejojnë që Pekini të gjej rrugën e vet në territoret që India i konsideron të vetat./The Diplomat – Lexo.al
Leave a Reply