Ross Douthat/
Një nga paradokset e zgjedhjes të Donald Trump ishte se ai dukej si një refuzim dramatik i modelit të Barack Obamës – pas presidentit të parë të zi, një konsiracionist i lindur brenda vendit; pas një akademiku cool liberal, një populist i zhurmshëm; pas një “njeriu botëror” multikulturor, një nacionalist amerikan – dhe megjithatë kjo ndodhi në një kohë kur Obama ishte ende mjaft popullor. Ben Rhodes, promovuesi i ndritshëm i ri i politikës së jashtme të Obamës, ofroi këtë shpjegim për paradoksin në librin e tij të fundit: “Kur e distilon, zhveshë racizmin dhe mizogjininë, do të garonim kundër Hillarit tetë vjet më parë me të njëjtin mesazh që Trump kishte përdorur: Ajo është pjesë e një organizimi të korruptuar që nuk mund të besohet për të sjellë ndryshime”.
Ky është një shpjegim i arsyeshëm i përgjithshëm për fenomenin e çuditshëm të votuesit Obama-Trump. Por duke shikuar shfaqjen televizive Trump-Kim këtë javë në Singapor, vlen të përmendet një vazhdimësi më specifike midis dy presidencave – midis strategjisë së politikës së jashtme të Obamës dhe asaj që Trump premtoi në rrugën e tij drejt emërimit republikan dhe Shtëpisë së Bardhë.
Natyrisht dallimet e politikës së jashtme ndërmjet dy presidencave janë të dukshme – shikoni vetëm marrëveshjen e Iranit, ose marrëveshjet e ndryshimeve klimatike të Parisit, ose qëndrimet e tyre të ndryshme ndaj Izraelit apo Arabisë Saudite, Angela Merkel dhe Justin Trudeau.
Por ekziston edhe një cilësi e njëjtë e pasqyruar në hapjet e tyre dhe ambiciet e tyre. Trump po përpiqet të bëjë një marrëveshje me Korenë e Veriut, një bastion i fundit i Luftës së Ftohtë, ashtu siç bëri Obama me Kubën. Trump po zemëron një grup tradicional aleatësh (evropianët dhe tani Kanadanë), ndërsa kërkon një détente me një rival autoritar (Rusia); Obama kishte një qasje të ngjashme për riorganizimin e Lindjes së Mesme, duke zemëruar izraelitët dhe sauditët, ndërsa kërkoi një mirëkuptim me Iranin.
Ndërkohë, ekziston një mbivendosje e qartë në qasjen e dy presidentëve ndaj luftës globale kundër terrorizmit që ata trashëguan nga Xhorxh W. Bush: Të dy janë të gatshëm të jenë agresivë me avionë, bomba dhe forca speciale, të dy pretendojnë autoritetit të zgjeruar ekzekutiv për të përcaktuar fushat e betejës dhe shënjestrat, por të dy janë të kujdesshëm ndaj luftërave më të gjera dhe të gatshëm për t’u ballafaquar me këshilltarët e tyre për çdo gjë që përfshin trupat tokësore.
Në të gjitha gjërat, Trump është më i vrazhdë se Obama, më i gatshëm për të bërë nën-tekstin, tekst, më pak (ose fare pak) i orientuar në detaje, më i pakujdesshëm ndaj normave diplomatike dhe neglizhues i shqetësimeve humanitare. Por nëse të dy burrat kanë përdorur retorikë të ndryshme dhe shpesh favorizojnë aleanca të ndryshme, ata kanë ndjekur të njëjtën strategji më të madhe – duke kërkuar të heqin Shtetet e Bashkuara nga disa nga angazhimet e saj të shumta, për të zhvendosur pozicionin tonë pas Luftës së Ftohtë larg modelit Pax Americana të paqes përmes hegjemonisë dhe drejt një qasjeje “të balancimit të jashtëm” që bën marrëveshje me armiqtë e dikurshëm dhe bën më shumë kërkesa për miqtë e vjetër. “America First” dhe “Leading from Behind” mund të tingëllojnë shumë ndryshe, por ato mund të pasqyrojnë impulse të ngjashme dhe të prodhojnë rezultate të ngjashme.
Ky vizion i përbashkët ka tendencë të jetë jopopullor për klasën e ekspertëve në Uashington – atë që Rhodes e quajti “fatkeqësia” e politikës së jashtme, dhe atë që Trump pa dyshim do të përshkruante në mënyrë më pikante – por në mënyrë më popullore për elektoratin vendas. (Marrëveshja e Obamës me Iranin gjithmonë është anketuar mirë dhe Samiti i Trump me Kim është larg nga gjëja më popullore që ai ka bërë në presidencën e tij). Dhe fakti që ndjekja e balancimit të jashtëm është mbështetur në dy administrata mjaft të ndryshme sugjeron se në ndonjë formë apo tjetër është këtu për të qëndruar, dhe se klasa e ekspertëve duhet të njohë meritat e saj.
Kjo njohje nuk do të thotë të grisësh Pax Americana. Por kjo do të thotë të pranosh që as modeli “paguaj çdo çmim, mbaj asnjë barrë” i Luftës së Ftohtë i udhëheqjes amerikane dhe as modeli “momenti unipolar” nga fundi i viteve 1990 dhe 2000 nuk i përshtatet realiteteve aktuale shumë mirë. Kjo do të thotë të pranosh se politikanët skiftera të qendrës së majtë dhe të qendrës së djathtë – një Hillary Clinton, një Jeb Bush, një Marco Rubio – tentojnë të nxisin një pamje joreale të asaj që Shtetet e Bashkuara mund të arrijnë nëpërmjet prononcimeve dhe fuqive ushtarake. Dhe kjo do të thotë të pranosh se Obama dhe Trump triumfuan pjesërisht për shkak se ata dukeshin më të arsyeshëm se Clinton dhe homologët e saj republikanë në lidhje me nevojën për të bërë zgjedhje strategjike, për të ulur humbjet dhe për të arritur marrëveshje.
Në të njëjtën kohë, mbështetësit e Trump dhe njerëzit apolitik të cilët pëlqyen samitin e Koresë së Veriut duhet të pranojnë se problemet që penguan përpjekjet e Obamës në “balancimin nga jashtë” mund të përfshijë edhe përpjekjet e Trump. Barrat e hegjemonisë janë të konsiderueshme, por shpesh kur hegjemoni tërhiqet, ekuilibri i ri duket aq i shëmtuar sa të na tërheqë prapa aty ku ishim.
Kjo është ajo që ndodhi në Lindjen e Mesme në mandatin e dytë të Obamës, ku ballafaqimi me Irakun nga “jashtë” çoi në ngritjen e Shtetit Islamik dhe marrëveshja bërthamore iraniane mund të ketë sjellë konfliktet në Jemen dhe Siri. Kjo mund të ndodhë lehtë nën Trump në Azinë veriore gjithashtu, varësisht nga mënyra se si do duket qasja e tij nga Pheniani dhe Pekini.
Siç shkruan Tyler Cowen në një nga këndvështrimet më optimiste të samitit, joshja e Kimit përfaqëson një lojë që koreano-veriorët vërtetë duan të ndryshojnë qëndrimin e tyre, për të korrur përfitimet e mundshme të normalizimit, madje edhe për të hyrë në orbitën e Amerikës në vend të Pekinit. (Nëse regjimi i Kim bëhej të paktën autoritar dhe jo totalitar, duke imituar Shtëpinë e Saud-ëve në vend të Stalinit, skenari i fundit nuk është tërësisht një fantazi).
Por ne thjesht nuk e dimë nëse regjimi i Kimit ende parashikon një lojë përfundimtare në të cilën Amerika tërhiqet dhe Koreja e Jugut dorëzohet – rast në të cilin ideja e një détente të përhershme do të ishte një fantazi. Ne gjithashtu nuk e dimë se si kinezët (dhe aleatët e tyre të mundshëm të rehatshëm në Moskë) do të reagonin ndaj Koresë së Veriut duke lëkundur orbitën tonë; ka disa mënyra në të cilat stabilizimi i gadishullit mund të çojë në destabilizimin rajonal. Dhe duke pasur parasysh se Trump është një pramatar i vjetër që ecën rrugën e tij tërësisht me instinkt, duhet të ketë shumë skepticizëm rreth asaj që sa mirë do të shkojë kjo histori.
Sidoqoftë, ky skepticizëm ka nevojë për më shumë sofistikim sesa argumenti “A mund të imagjinoni se si do të reagonte e djathta nëse Obama do të reagonte ndaj një diktatori vrastar si ky?” / “Epo, e majta e donte atë kur Obama u rehatonte me diktatorët vrasës!” që po përdorët nga kritikët liberalë dhe konservatorë të Trump në Twitter.
Arsyeja pse ky argument “i ngjeshmërisë” është i mundur është sepse Trump dhe Obama, pavarësisht të gjithë dallimeve të tyre, kanë të bëjnë me të njëjtat fakte brutale: fuqia amerikane është e kufizuar, strategjia e madhe e Amerikës është e vjetëruar ose jo ekzistuese dhe duke qenë një superfuqi në vitet 2010 kërkon marrjen e zgjedhjeve më të vështira dhe pazaret më të pakëndshme sesa ato para vitit 1999.
Pazari korean i Trump mund të jetë i keq, ose mund të prishet. Por ajo që Trump dhe Obama kanë të përbashkët – një skepticizëm lidhur me mençurinë e pranuar të politikës së jashtme, një njohje se disa ngarkesa duhet të zhvendosen dhe disa aleanca duhet të ndryshojnë, një lexim i saktë mbi atë që do të pranojë opinioni publik i brendshëm – është diçka që burrështetasit që do i pasojnë duhet të mbartin./The York Times – Lexo.al/
Leave a Reply